Na czym polega sen polifazowy?
Sen polifazowy to określenie zbiorcze na różne alternatywne metody spania. Polifazowy sen zakłada, że zamiast spać jednorazowo wiele godzin, ucinasz sobie różnej długości drzemki w ciągu dnia. Takie metody stosują żołnierze zawodowi na polu bitwy, lekarze, pracownicy zmianowi, nawet studenci. Co warto wiedzieć?
Co to jest sen polifazowy?
Można wymienić sen monofazowy i polifazowy. Sen monofazowy to klasyczny model snu, który zakłada, że spędzasz w łóżku po ok. 7-8 godzin na dobę w ciągu jednej nocy. Sen monofazowy jest jednorodny, co oznacza, że trwa dłużej i (przynajmniej w teorii) nie powinien być przerywany okresami wybudzenia. Aby zapewnić sen o wysokiej jakości potrzebne jest dobre łóżko i wygodny materac. Zupełnie inaczej sprawa wygląda w przypadku osób śpiących w sposób polifazowy. Pod tym pojęciem kryje się alternatywna technika spania, polegająca na tym, że okresy spania są znacznie krótsze i częściej przeplatają się z okresami aktywności. W tym modelu również łóżko często ustępuje miejsca kanapie czy fotelowi, bo wprowadzane są częste drzemki.
Różne modele snu
Jest wiele rodzajów i typów snu polifazowego jak choćby sen bifazowy, model Everyman czy Uberman, nawet południowa Siesta to tak naprawdę model snu polifazowego. To często model, gdzie dana osoba śpi np. tylko 4 godziny w nocy, a dodatkowy czas na sen generuje poprzez kilka ok. 20-30 minutowych drzemek w ciągu dnia. Są nawet osoby, które w ogóle nie śpią w nocy, jednak wówczas ilość i częstotliwość krótkich regeneracyjnych drzemek jest znacznie częstsza.
Pod względem biologicznym architektura snu polifazowego znacznie różni się od snu monofazowego, bo zmienia się częstotliwość oraz występowanie fal mózgowych. W normalnym, tradycyjnym modelu snu naprzemiennie występują fazy REM i NREM, które są odpowiedzialne za sen płytki i głęboki. W przypadku snu polifazowego faza snu głębokiego może w ogóle nie występować.
Czy sen polifazowy jest zdrowy?
Nie ma na ten moment jednoznacznych dowodów naukowych na to, że sen polifazowy może być szkodliwy dla zdrowia, jednak trzeba zaznaczyć, że to zjawisko było badane jedynie w kontekście czasowego modelu.
Metody snu polifazowego są opracowywane często na potrzeby bardzo konkretnych i specjalistycznych aktywności czy zawodów. Korzystają z nich na przykład żołnierze zawodowi czy pracownicy sektorów krytycznych, którzy muszą zachowywać wysoki poziom czujności i sprawności intelektualno-fizycznej nieraz przez bardzo długi okres, albo w sytuacji, gdy nie ma możliwości przespać naraz po 7-8 godzin, jak ma to miejsce choćby w przypadku żołnierzy walczących na froncie wojennym. Zmianie ulegają też warunki, w których się śpi, bo często odpoczynek jest na kanapie, w krześle, fotelu, na hamaku, rozkładanej leżance. Może mieć to wpływ nie tylko na samą jakość snu, ale także na zdrowie. Nie bez powodu do dobrego wypoczynku potrzeb są takie elementy jak solidne łóżko, elastyczny stelaż, dopasowany do wagi i budowy ciała materac, poduszka pod głowę i komfortowa kołdra.
Najbardziej znani zwolennicy snu polifazowego
Nie ma obecnie badań, które analizowałyby efektywność i aspekty zdrowotne snu polifazowego w kontekście wieloletniego życia człowieka, bo nie ma też chyba też współcześnie osób, które z własnej nieprzymuszonej woli chciałyby bez wyraźnego powodu funkcjonować w taki sposób przez całe życie. Co ciekawe, zjawisko snu polifazowego nie jest nowoczesnym wynalazkiem. Bardzo intrygujące jest to, że jednymi z największych zwolenników i równocześnie prekursorów snu polifazowego były tak znane historycznie postaci jak Leonardo da Vinci, Napoleon czy Albert Einstein.
